Τα τηγανέλαια – οι επιπτώσεις του στο περιβάλλον
Πρώτα από όλα τα τηγανέλαια αποτελούν έναν ρύπο που αν καταλήξει στην αποχέτευση ή στα απορρίμματα προκαλεί σοβαρές περιβαλλοντικές επιπτώσεις.
Επιπροσθέτως ένα από τα απορρίμματα που απασχολούν την επιστημονική κοινότητα είναι τα
τηγανέλαια, δηλαδή τα βρώσιμα λάδια που απορρίπτονται μετά τη μαγειρική τους
χρήση. Το τηγανέλαιο αποτελεί μέρος των απορριμμάτων, που προκύπτουν λόγω των
καθημερινών διατροφικών μας συνηθειών και απορρίπτονται σε μεγάλες ποσότητες
κυρίως από καταστήματα εστίασης, εστιατόρια, ψαροταβέρνες, καταστήματα fast food
και νοικοκυριά.
Επιπτώσεις στο περιβάλλον από τα τηγανέλαια
Σε κάθε περίπτωση η λάθος διαχείριση των άχρηστων τηγανελαίων και η ακατάλληλη
διάθεσή τους μπορεί να προκαλέσει σοβαρές περιβαλλοντικές επιπτώσεις στον υδροφόρο ορίζοντα και φυσικά και στην υγεία μας, μέσω του αποχετευτικού
συστήματος, των εγκαταστάσεων επεξεργασίας λυμάτων και των χώρων απόθεσης των
απορριμμάτων (ΧΥΤΑ, χωματερές), αφού 1 λίτρο τηγανέλαιου μπορεί να μολύνει
1.000.000 λίτρα νερού, ποσότητα απαραίτητη για τις ανάγκες του μέσου ανθρώπου
κατά τη διάρκεια 14 ετών.
Διάβασε αναλυτικά εδώ:
Οι επιπτώσεις του τηγανέλαιου στο περιβάλλον ξεκινάει από το σπίτι μας.
Τηγανέλαια και περιβάλλον
Αναμφισβήτητα σε επίπεδο νοικοκυριού, δύο είναι οι πιθανοί και πιο συνηθισμένοι χώροι στους
οποίους μπορεί να καταλήξει το τηγανέλαιο: τα σκουπίδια και ο νεροχύτης ή η λεκάνη
της τουαλέτας. Στην πρώτη περίπτωση, γίνεται συλλογή του λαδιού σε κάποιο δοχείο
και η απόρριψή του στον κάδο των απορριμμάτων. Έχοντας αυτό κατά νου από εκεί πιθανότατα θα καταλήξει,
στην καλύτερη των περιπτώσεων, σε κάποιον ΧΥΤΑ ή, στην χειρότερη, σε κάποια
χωματερή.
Συμπερασματικά για τα τηγανέλαια
Συμπερασματικά και στους δυο χώρους υπάρχει πάντα ο κίνδυνος πυρκαγιάς λόγω της εύφλεκτης φύσης του λαδιού, η ρύπανση των υπόγειων υδάτων, κυρίως στην περίπτωση της χωματερής, και η ρύπανση της μονάδας επεξεργασίας των στραγγιδίων
του ΧΥΤΑ με επιβάρυνση της διαδικασίας.
Ωστόσο, η δεύτερη περίπτωση διάθεσης του τηγανέλαιου είναι πολύ χειρότερη ως λύση. Μέσω του νεροχύτη ή της λεκάνης της τουαλέτας, το λάδι καταλήγει στο
σύστημα αποχέτευσης, δυσχεραίνοντας τη διαδικασία του βιολογικού καθαρισμού των
λυμάτων. Ο βιολογικός καθαρισμός είναι μια διαδικασία καθαρισμού των οικιακών
λυμάτων που πραγματοποιείται με τη βοήθεια κατάλληλων βακτηρίων των οποίων ο
ρόλος είναι η αποικοδόμηση της νεκρής οργανικής ύλης, που αποτελεί και την τροφή
τους. Ως ζωντανοί οργανισμοί, τα βακτήρια, χρειάζονται οξυγόνο για να αναπτυχθούν,
να δημιουργήσουν τις αποικίες τους και να πολλαπλασιαστούν. Ωστόσο, όταν τα έλαια
που πετάμε στις αποχετεύσεις καταλήγουν στις μονάδες βιολογικού καθαρισμού
εμποδίζουν την οξυγόνωση και οι μικροοργανισμοί αυτοί πεθαίνουν. Φυσικά, την ίδια μοίρα έχουν και οι υδρόβιοι ζωντανοί οργανισμοί του υπόλοιπου υδροφόρου ορίζοντα
όταν τα λάδια καταλήγουν στα φυσικά οικοσυστήματα.
Η απόρριψη τηγανελαίων στην αποχέτευση
Τέλος, η απόρριψη λαδιών στην αποχέτευση δημιουργεί ένα ακόμη μεγάλο πρόβλημα, με τα λάδια και τα λίπη που φράσσουν τους σωλήνες επιβαρύνοντας
οικονομικά τους πολίτες για τον καθαρισμό τους. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η περίπτωση της πόλης του Λονδίνου όπου αντιμετώπισε αρκετές φορές το φαινόμενο του «fatberg» ή «βουνό λίπους», μια συμπαγή μάζα στέρεου λίπους, λαδιού,
χαρτιών και άλλων σκουπιδιών. Το πιο πρόσφατο, παρουσιάστηκε στην περιοχή
Whitechapel, και διήρκησε αρκετές εβδομάδες η διαδικασία απομάκρυνσής του, αφού
είχε μήκος 250 μέτρων, βάρος 130 τόνων και χαρακτηρίστηκε σκληρό σαν τσιμέντο!
Βλέπε άρθρο:
Ένα αηδιαστικό και τεράστιο «βουνό λίπους» έφραξε υπόνομο του Λονδίνου | LiFO
Ανακύκλωση τηγανέλαιου – παραγωγή βιοντίζελ-Τηγανέλαια
Τα περιβαλλοντικά οφέλη που προσφέρει το βιοντίζελ μπορούν να ενισχυθούν με
τη χρήση μαγειρικών ελαίων, τηγανέλαια (ελαιόλαδο, σπορέλαιο, πυρηνέλαιο, κ.α.) ως πρώτη ύλη
(Rachael R. Wyse-Mason, 2012), αντί των φυτικών παρθένων ελαίων, παράγοντας
βιοντίζελ β΄ γενιάς. Καθώς η τιμή του βιοντίζελ από παρθένα φυτικά έλαια είναι πολύ
μεγάλη, δημιουργείται η ανάγκη εντοπισμού άλλων πρώτων υλών που να μειώνουν
αυτό το κόστος. Μια λύση στο πρόβλημα είναι η χρήση των άχρηστων λαδιών –
τηγανελαίων – που προκύπτουν από τη μαγειρική χρήση, αφού υπολογίζεται πως
ρίχνουν το συνολικό κόστος της πρώτης ύλης στη μισή τιμή (Jose M. Encinar, 2005)
λόγω του ότι είναι διαθέσιμο σε μεγάλες ποσότητες και εξαιτίας της υψηλότερης
θερμογόνου δύναμης και του υψηλότερου αριθμού κετανίων (Μπεζεργιάννη, 2011).
Εξοικονόμηση χρημάτων λόγω της μείωσης
κόστους συντήρησης των αποχετεύσεων.
Επίσης, σημαντικό όφελος αποτελεί και η εξοικονόμηση χρημάτων λόγω της μείωσης
κόστους συντήρησης των αποχετεύσεων.
Η επιλογή μιας τέτοιας πρώτης ύλης, εκτός από το οικονομικό πλεονέκτημα,
προσφέρει και περιβαλλοντικό κέρδος. Το τηγανέλαιο πλέον δεν θα καταλήγει στους
χώρους διάθεσης απορριμμάτων ως ένα ακόμη «άχρηστο» υποπροϊόν των διατροφικών
μας συνηθειών, αλλά θα ανακυκλώνεται και θα επαναχρησιμοποιείται μειώνοντας το
πρόβλημα της ρύπανσης του υδροφόρου ορίζοντα και του όγκου των απορριμμάτων
που καταλήγουν στους ΧΥΤΑ. Επίσης, επιτυγχάνεται η εξοικονόμηση φυσικών πόρων
και παύουν τα λάδια αυτά να διατίθενται ως ζωοτροφές. Τέλος, αποτελέσματα ερευνών
δείχνουν πως το βιοντίζελ δεύτερης γενιάς που παράγεται από απόβλητα όπως τα
μαγειρικά έλαια, μπορεί να εξοικονομήσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κατά
90% περίπου, έναντι του ορυκτού ντίζελ (Rafael Luque, 2012).
Πηγές αναφοράς
Στο βιβλίο : Advances in Biodiesel Production: Processes and Technologies, αναφέρεται πως η τιμή
των λαδιών μαγειρέματος είναι 2,5-3,5 φορές φθηνότερη από αυτή των φυτικών ελαίων (Rafael Luque,
2012, σ. 72)
Στην Ελλάδα το τηγανέλαιο, ως πρώτη ύλη για την παραγωγή βιοντίζελ, διατίθεται σε 150.000
καταστήματα εστίασης και σύμφωνα με εκτιμήσεις ανέρχεται στους 280.000 τόνους ετησίως
(Μπεζεργιάννη, 2011) το λιγότερο. Μια τέτοια ποσότητα θα μπορούσε να καλύψει τις ενεργειακές
ανάγκες της χώρας μας κατά 9,5% (ΚΠΕ Ελευθερίου Κορδελιού & Βερτίσκου, 2013). http://www.kpe-thess.gr/el/
«Ο αριθμός κετανίου είναι ένδειξη του πόσο άμεσα ξεκινάει ένα καύσιμο να αναφλέγεται υπό τις
συνθήκες λειτουργίας ενός ντιζελοκινητήρα. Όσο υψηλότερος είναι ο αριθμός κετανίου, τόσο ευκολότερη
είναι η ανάφλεξη» (wikipedia)
Ανακύκλωση τηγανελαίων: συλλογή και επεξεργασία για τηγανέλαια
Η καλύτερη και πιο κατάλληλη μέθοδος ανακύκλωσης του τηγανέλαιου είναι με
διαλογή στην πηγή. Ο καταναλωτής έχει την ευθύνη της συλλογής των
χρησιμοποιημένων λαδιών σε ένα πλαστικό, συνήθως, δοχείο αφού πρώτα το περάσει
από ένα στραγγιστήρι ώστε να το απαλλάξει από ξένα σώματα (ΚΠΕ Ελευθερίου
Κορδελιού & Βερτίσκου, 2013). Χρειάζεται μεγάλη προσοχή κατά τη συλλογή, διότι
αν εμπεριέχεται μέσα νερό, δυσχεραίνεται η διαδικασία της μετεστεριοποίησης
(Canakci, 2007). Απαραίτητη προϋπόθεση για την ολοκλήρωση της διαδικασίας είναι
η εξασφάλιση σημείων συλλογής από τις δημοτικές αρχές, ώστε να προωθηθούν τα
τηγανέλαια στα εργοστάσια επεξεργασίας και μετατροπής σε βιοντίζελ όπως και της Fargeco Hellas.
Συνεργασία με τους Δήμους στην ανακύκλωση μαγειρικών ελαίων UCO, τηγανελαίων
Η Fargeco το 2021 ξεκίνησε μια καινοτόμο συνεργασία με τους Δήμους της Αττικής, εγκατέστησε σε πλατείες, αθλητικά κέντρα, Δημαρχεία και άλλα κομβικά σημεία ειδικούς μεταλλικούς κάδους για τη συλλογή – μεταφορά οικιακών τηγανέλαιων.
Δες αναλυτικά εδώ:
Επίσης δείτε τα σημεία με τους ειδικούς κάδους ανακύκλωσης για τα τηγανέλαια εδώ: Χάρτης
Η μετατροπή του τηγανέλαιου σε βιοντίζελ γίνεται με τη μέθοδο της
μετεστεροποίησης που αναφέρθηκε προηγουμένως. Εκτός από τη μετεστεροποίηση
έχει προταθεί από το Εθνικό Κέντρο Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΕΚΕΤΑ)
μια νέα μέθοδος μετατροπής του τηγανέλαιου σε βιοντίζελ, αυτή της καταλυτικής
υδρογονοεπεξεργασίας. Με τη βοήθεια φωτοβολταϊκών γίνεται μετατροπή της ηλιακής
ενέργειας σε υδρογόνο, το οποίο στη συνέχεια συμμετέχει σε χημική αντίδραση
μετατρέποντας τα λιπαρά οξέα του λαδιού σε παραφίνες που συνιστούν και το
βιοντίζελ δεύτερης γενιάς (Μπεζεργιάννη, 2011).
Διάβασε σχετικό άρθρο έδω:
(video) Βράβευση της Δρ. Στέλλας Μπεζεργιάννη, ερευνήτριας του ΕΚΕΤΑ για την παραγωγή βιοντίζελ 2ης γενιάς από τηγανέλαια
Άλλες χρήσεις του τηγανέλαιου
Ενώ η μετατροπή των μαγειρικών λαδιών σε βιοκαύσιμο β΄ γενιάς είναι η πιο
ελκυστική λύση, δεν αποτελεί και τη μοναδική. Τα χρησιμοποιημένα έλαια μπορούν
να επαναχρησιμοποιηθούν ως λιπαντικά έλαια (Rafael Luque, 2012) ή για την
κατασκευή κεριού και να ανακυκλωθούν μέσω της μετατροπής τους σε σαπούνι με τη
μέθοδο της σαπωνοποίησης (Rafael Luque, 2012).